This essay provides an interpretation of Sayyid Jamāl ad-Dīn al-Afghānī, a controversial figure in nineteenth-century Islamic political thought. One aspect of this controversy is the tension between "Refutation of the Materialists," Afghānī's well-known defense of religious orthodoxy, and a short newspaper article entitled "Reply to Renan" that dismisses prophetic religion as dogmatic and intellectually stifling. In this essay I argue that close attention to Afghānī's theory of civilization helps resolve this apparent contradiction. Afghānī's interest in Ibn Khaldūn and (...) the French historian Guizot is well known, but has not been fully explored in the literature. I suggest that understanding Guizot's distinctive approach to the concept of civilization illuminates Afghānī's writings on the political utility of religion. Afghānī was an ardent anti-imperialist and his goal was to encourage reform in Islamic countries while resisting Western hegemony. He concluded that the tension between prophetic religion and critical thought could help Islamic civilization to flourish. (shrink)

“Maqamat as-Sufiyya” is a small theoretical works of Shihab ad-Din as-Suhrawardi (ab. 1154-1191), the founder of the Philosophy of Illumination. It contains practical instructions and theoretical reflections and proofs. As-Suhrawardi especially notes terminology used by philosophers and terminology used by sufis in “Maqamat as-Sufiyya”.

Jamal al-Din al-Afghani (1838-97) was a pan-Islamic thinker, political activist, and journalist, who sought to revive Islamic thought and liberate the Muslim world from Western influence. Many aspects of his life and his background remain unknown or controversial, including his birthplace, his religious affiliation, and the cause of his death. He was likely born in Asadabad, near present-day Hamadan, Iran. His better known history begins when he was 18, with a one-year stay in India that coincided with the Sepoy Mutiny (...) of 1857-59. In what would become a life of constant travel, he soon went to Mecca to perform Hajj, before returning to Afghanistan to join the service of the country's ruler, Dost Mohammad Khan (1793-1863). He later sided with Dost's son Mohammad Aʻzam, who ultimately lost in a power struggle with his British-supported brother Sher Ali. Al-Afghani's political activism eventually took him to Paris, London, Tehran, Saint Petersburg, and Constantinople. It was during his second stay in Egypt (1871-79) that he cemented his role as a reformer. He found in Cairo a class of young intellectuals who gathered around him, established newspapers, and used these papers to disseminate his ideas. Chief among al-Afghani's Egyptian disciples were scholar Muhammad ʻAbduh, journalist ʻAbd Allah al-Nadim, and nationalist politicians Mustafa Kamil and Saʻd Zaghlul. Al-Afghani's influence on both modernist and traditionalist Islamic thought continues to the present. An activist who sought to effect change through political journalism and public speaking, he did not write many books. This treatise, entitled al-Radd ʻalā al-dahrīyīn (Refutation of the materialists), was a rebuttal of the views of the pro-British Sir Sayyid Ahmad Khan, who had argued that science is more important than religion in the rise of civilizations. First written in Persian following al-Afghani's exile from Egypt to India, it was translated into Arabic by his student Muhammad ʻAbduh, with the help of al-Afghani's assistant Arif Efendi. (shrink)

Name der Zeitschrift: Frühmittelalterliche Studien Jahrgang: 50 Heft: 1 Seiten: 329-360.

Drawing on the historical insight of Emer de Vattel to build on the contemporary arguments of Michael Walzer and David Luban, this article develops a model of sufficient risk as a necessary condition for anticipatory war to be deemed self-defence. This model holds that an anticipatory war may constitute legitimate self-defence (as opposed to aggression) when it aims to forestall a threat that poses a sufficient risk to the anticipating state. This is the point where a threat is both sufficiently (...) likely to materialise and sufficiently large to pose a grave risk. Due to crucial problems with the imminence condition for self-defence, I propose that the sufficient risk condition subsume that of imminence. The power of this model lies in its ability to encapsulate all factors raised by previous authors that are morally relevant specifically for anticipatory wars and categorise them as contributing to the judgement of the likelihood of the threat materialising and/or the magnitude of the potential threat. This parsimonious categorisation increases the accuracy and clarity of the moral theory on anticipatory war, making it more robust to change in the types of threats faced by states, and less ripe for manipulation to justify immoral wars. (shrink)

Sa ́d ad-DinTaftazani gilt als einer der einflussreichsten Autoren in der islamischen Geistesgeschichte des 14. Jahrhunderts. Seine theologische Einführung sowie seine Darstellung sunnitischer Theologie wurden als Standardwerke über lange Zeit für die Ausbildung von Religionsgelehrten herangezogen. In diesem Band werden Taftazani Werke im Hinblick auf philosophische Einflüsse und innertheologische Debatten untersucht, wobei die Themenfelder Auferstehungslehre, Handlungstheorie und Schöpfungslehre im Mittelpunkt stehen. Damit bietet die Arbeit nicht nur neue Erkenntnisse über einen bisher kaum erforschten Gelehrten, sondern ermöglicht auch, Genese und Form (...) eines Standardwerks der klassischen islamischen Theologie nachzuvollziehen. (shrink)

Data hiding and watermarking are considered one of the most important topics in cyber security. This article proposes an optimized method for embedding a watermark image in a cover medium (color image). First, the color of the image is separated into three components (RGB). Consequently, the discrete wavelet transform is applied to each component to obtain four bands (high–high, high–low, low–high, and low–low), resulting in 12 bands in total. By omitting the low–low band from each component, a new square matrix (...) is formed from the rest bands to be used for the hiding process after adding keys to it. These keys are generated using a hybrid approach, combining two chaotic functions, namely Gaussian and exponential maps. The embedding matrix is divided into square blocks with a specific length, each of which is converted using Hessenberg transform into two matrices, P and H. For each block, a certain location within the H-matrix is used for embedding a secret value; the updated blocks are assembled, and the reverse process is performed. An optimization method is applied, through the application of the firework algorithm, on the set of the initial values that generate keys. Using an optimization procedure to obtain keys requires performing lowest possible change rate in an image and maintain the quality of the image. To analyze and test the efficiency of the proposed method, mean-square error (MSE) and peak signal-to-noise ratio (PSNR) measurements are calculated. Furthermore, the robustness of the watermark is computed by applying several attacks. The experimental results show that the value of the MSE is reduced by about 0.01 while the value of the PSNR is increased by about 1.25 on average. Moreover, the proposed method achieved a high-retrieval rate in comparison with the non-optimization approach. (shrink)

Philosophy in Iran finds its own way after Avicenna’s death in 1037 and goes it until the late 17th century AD. The article looks at the period following his death and pays special attention to Naṣîr ad-Dîn aṭ-Ṭûsî, and Ibn al-Muqaffa̔ are influential in Ṭûsî’s thought.

In this volume, Angelika Brodersen examines how elements of Māturīdite tradition and processes of transformation occur in Nūr al-Dīn al-Ṣābūnī’s _Kitāb al-Kifāya fī l-hidāya fī uṣūl ad-dīn_, which contributed to the consolidation of the Māturīdiyya as a Sunni school. Im vorliegenden Band untersucht Angelika Brodersen, wie sich im _Kitāb al-Kifāya fī l-hidāya fī uṣūl ad-dīn_, des māturīditischen Gelehrten Nūr ad-Dīn aṣ-Ṣābūnī sowohl Elemente māturīditischer Tradition als auch Transformationsprozesse verfolgen lassen, die zur Konsolidierung der Māturīdiyya als sunnitische Schulrichtung beitrugen.

In _Sprachphilosophie in der islamischen Rechtstheorie_ untersucht Nora Kalbarczyk, wie Faḫr ad-dīn ar-Rāzī auf der Grundlage von Ibn Sīnās Klassifikation der Bezeichnung ein hermeneutisches Instrumentarium entwickelt, das im Kontext der islamischen Rechtstheorie fruchtbar gemacht wird. In _Sprachphilosophie in der islamischen Rechtstheorie_ Nora Kalbarczyk examines how Faḫr ad-dīn ar-Rāzī develops – on the basis of Ibn Sīnā’s theory of signification – a hermeneutic toolbox which is also useful in the context of Islamic legal theory.

Die Reihe Islamkundliche Untersuchungen wurde 1969 im Klaus Schwarz Verlag begründet und hat sich zu einem der wichtigsten Publikationsorgane der Islamwissenschaft in Deutschland entwickelt. Die über 330 Bände widmen sich der Geschichte, Kultur und den Gesellschaften Nordafrikas, des Nahen und Mittleren Ostens sowie Zentral-, Süd- und Südost-Asiens.

Çalışmanın konusunu Seyyid Burhaneddin’de ahlakî arınmanın incelenmesi teşkil etmektedir. İnceleme üç temel soru çerçevesinde yürütülür. İlk soru, kirlerin neler olduğu ve nelerin bu kirlerden arındırılması gerektiğine yöneliktir. Bu bağlamda Seyyid Burhaneddin’in beden, dünya, nefs, gönül, can, ruh vb. hususlarla alakalı görüşleri ele alınmaktadır. Diğer bir soru ise söz konusu arınmanın nasıl gerçekleştirileceğine ilişkindir ki Seyyid Burhaneddin’in mücahede, riyazat, söz, bilgi gibi kavramlara dair görüşleri doğrultusunda bir yanıt verilmeye çalışılır. Arınmanın ve buna binaen yetkinleşmenin sonucu kişinin ulaşacağı mertebe ne olacaktır? Son (...) olarak da bu soru çerçevesinde Seyyid Burhaneddin’in düşüncelerinin değerlendirilmesine çalışılmakta ve insanın beka ve ebediyete kavuşması ve namütenahi bir biçimde Allah’ta seyredişi ele alınmaktadır. (shrink)

Ṭūsī, Naṣīr al-Dīn Muḥammad ibn Muḥammad, 1201-127 ; Risālah-i is̲bāt al-ʻaql - Criticism and interpretation.

Megastable chaotic systems are somehow the newest in the family of special chaotic systems. In this paper, a new megastable two-dimensional system is proposed. In this system, coexisting attractors are in some islands, interestingly covered by megalimit cycles. The introduced two-dimensional system has no defined equilibrium point. However, it seems that the origin plays the role of an unstable equilibrium point. Therefore, the attractors are determined as hidden attractors. Adding a forcing term to the system, we can obtain chaotic solutions (...) and coexisting strange attractors. Moreover, the effect of three different values of the forcing term’s amplitude is studied. The dynamical properties of the designed system are investigated using attractor plots, bifurcation diagrams, and Lyapunov Exponents diagram. Phase portraits of the novel megastable oscillator are presented by FPGA design. Xilinx system generator block diagrams of the proposed system and trigonometric functions are also presented. (shrink)

Many mawlids (mawlid al-nabī) have been written as a reflection of the love for the prophet Muhammad. Süleymān Çelebi’s (d. 825/1422) Wasila al-nacāt, has been seen as the founding work in Turkish literature in this category. The effect of Wasila al-nacāt has continued for centuries, and inspired many other mawlids. One of them is Enverī Erzincānī’s work named Mawlūd al-sharīf (Sumbul al-gulzār al-kalām al-kadīm). In literature tradition, mawlids are written in masnawī in ​​verse form, Mawlūd al-sharīf was written in style. (...) ode. In this respect, the work can be seen as an exception between the other ones. Another remarkable aspect of the work is the similarity between the two stories in Nasibī al-mawlid which is estimated to be written in XV. or XVI. century. Until now, no academic work has been done about Mawlūd al-sharīf. The sources that provide information about Mawlūd al-sharīf report about, two copies, one in Çorum Hasanpasha Manuscript Library (Çorum Hasanpaşa Yazma Eserler Kütüphanesi) and the other in Kastamonu Manuscript Library (Kastamonu Yazma Eserler Kütüphanesi). Research showed that the copy in Kastamonu was in fact another copy of Wasila al-nacāt another copy of Mawlūd al-sharīf was also found in the Çorum Hasanpasha Manuscript Library (Çorum Hasanpaşa Yazma Eserler Kütüphanesi). The number of couplets of Mawlūd al-sharīf has increased to 202 with the finding of the second copy. About the author of the work that is approximatly written in the XVII. or XVIII. century no information could be found. This study, introduces the Mawlūd al-sharīf and its authors, compares it with Wasila al-nacāt and presents an critical analysis of the text.Summary: The term mawlid means birth, birth time and place of birth. It was used to describe works such as the birth of the Prophet, miracles and the death of the Prophet. Next to these there also many mawlids about the lifes of Fatīma the daughter of the Prophet and her husband Alī, and few about the lifes of a spiritual guide. The first examples of this type seen in Arabic literature are Ibn Dihya al-Kalbī (d. 633/1235), Muhammad al-Azafī (d. 633/1236) and Cafar b. Hasan al-Barzancī (d. 1177/1764); Muhammad b. Masūd el-Kāzarūnī (d. 758/1356) and Sūzanī (d. 569/1173). The celebrations related to mawlid have turned into ceremonial form in the era of the Fatimies. The Fatimies held, Mawlid-al-Alī, Mawlid al-Hasan, Mawlid al-Husayin and Mawlid al-Fatīma ceremonies next to the Prophet’s. The first mawlid ceremony in the form of today was seen in the time of Muzaffar al-Dīn Gokboru (d. 630/1233).Different ideas have been put forward about the first mawlid text in Turkish literature, but Süleymān Çelebi’s Wasila al-nacat has been accepted as a pioneer work in the recognition and love of this kind. Many mawlids were written with the influence of Wasila al-nacat. The likeness of the content and the motifs of the majority of mawlids to Wasila al-nacat is interpreted as a strong sign indicating its importance in this genre. The translation of Wasila al-nacat into Arabic, Circassian, Greek, Kurdish, Tatar, Sawamish, English, German, Albanian, Bosnian... languages ​​should be considered as a factor that exposes its breadth.It is estimated that around 200 Turkish mawlids have been written, but this number is increasing with new studies. One of these mawlids is the work of Enverî Erzincānī called Mawlūd al-sharīf Ethem Erkoç and Mehmet Fatih Köksal are the researchers who have been aware of the existence of this work for the first time. Both researchers mention that the work has 142 couplets and the only copy is that in the Çorum Hasanpasha Writing Works Library (Çorum Hasanpaşa Yazma Eserler Kütüphanesi). In his work called Mawlid-nāma Köksal states that there is a second copy of the work, but the copy of Kastamonu, which is known as the second copy, is actually a copy of Wasila al-nacat. In the present study, another more bulky version of Mawlūd al-sharīf was recorded in Çorum Hasanpasha Manuscript Library (Çorum Hasanpaşa Yazma Eserler Kütüphanesi). In the catalogs of the National Library (Milli Kütüphane) and Çorum Hasanpasha Manuscript Library (Çorum Hasanpaşa Yazma Eserler Kütüphanesi), the mawlid is indicated as Persian; the reason fort his mistake might be, the fact that the first twelve of the text is Persian.Although there were many poets who used the pseudonym Enverī there is no poet in Turkish literature, who was from Erzincan and wrote a mawlid with the same pseudonym. It was understood that the poet was a sayyid.In five places the author’s name or pseudonym is mentioned. His work shows that he is from Erzincān and that he has a mawlid. As a mawlid poet Enverī, adopted a quite ambitious style. He praises himself for writing in Persian, being the best Persian speaker in this area, and boasted his pure character and wise poetry.In the headlines of the copies the work is called Mawlūd al-sharīf / Sunbul al-gulzār al-kalām al-kadīm. Therefore, it would be more appropriate to consider the work as a double name sage. The copies do not include a record of the copyright date of the work. According to the second copy, which is shorter and which has the impression that it is incomplete, the work was copied in 1249/1833. It can be said that the Mawlid was written in the XVII. or XVIII. century because of its language and style.In the mawlid tradition of writing mawlid, generally masnawī form was preferred. Rarely some mawlids were conposed in verse styles. One of these works, which are two for now, is the one in which Çizmeci-zāde Vehbī wrote the couplets of Wasila al-nacat in sixth verse form. The other one is the Mawlūd al-sharīf of Enverī Erzincān. Mawlūd al-sharīf was written entirely in the form of an ode, except of two stories with 48 couplets must have been added later. The work with 202 couplet was separated from Wasila al-nacat and other mawlids in terms of starting with a Persian tawhid and using the style of an ode. Because of the small number of citations, the subjects described in Wasila al-nacat have not been contacted or have been summarized. Mawlūd al-sharīf is one of the shortest ones. Because of the small number of couplets of Mawlūd al-sharīf, the subjects described in detail in Wasila al-nacat are either not mentioned or only summarized. The work, consists of two major sections: The birth of the Prophet and the miracle of miraj. The remarkable feature of Mawlūd al-sharīf is that the two stories told are identical to the stories in Nasībī Mawlid (XV. or XVI. century). The first story tells how, a Jewish couple living in Baghdad became Muslims because of their respect for the mawlid ceremony. The second story tells about, a young named Alī who organized a mawlid ceremony with little money left from his mother and therefore died with faith. Surprisingly, this similarity is seen in the content and narrative forms of the stories in both texts. The fact that the comparative stories are almost the same makes on think of the possibilities of imitating, quoting or saving rather than an impression of the author by the previous text. Taking into account the chronological time, it seems more likely to accept the quotations in the Mavlūd al-sharīf as duplicating. Writing the stories in Mawlūd al-sharīf after the main chapters and the line differences in the rulers reinforce the impression that the stories are added later. (shrink)

يتناول هذا المقال دراسة موجزة لتأريخ ظهور علم مختلف الحديث والمؤلفات فيه بحيث أنه من أهم أنواع علم الحديث الذي يحتاجه الفقهاء والمحدِّثون في استنباط الأحكام الأصليَّة والفرعيَّة وشرح الأحاديث النَّبويَّة. ويتضمن دراسةً تفصيليَّةً مقارنةً بين منهج الحافظ ابن حجر العسقلاني الشَّافعي (ت 852/1449)، وبدر الدِّين العيني الحنفي (ت 855/1451) في تأويل مختلف الحديث من خلال فتح الباري وعمدة القاري، وقد وضح فيه أن كل منهما تعرض إلى دراسة النُّصوص المتعارضة ظاهرًا في ثنايا شرح أحاديث البخاري وتوسع فيه وأجاد. وبالإضافة (...) قد أُلقي الضوء في هذا المقال على اختلاف المحدِّثين والفقهاء من الأحناف في ترتيب طُرُق التَّوفيق في تأويل مختلف الحديث عامةً، وابن حجر العسقلاني وبدر الدِّين العيني خاصةً، وقد ثَبَت فيه من إيراد الأمثلة التطبيقيَّة من فتح الباري وعمدة القاري أن ابن حجر لا يتوسع في النَّسخ إذا أمكن الجمع بخلاف بدر الدِّين العيني. (shrink)

Felsefe çatısı altında uzun yıllar varlığını sürdüren psikoloji, 1879’da Wundt’un ilk psikoloji laboratuvarını kurmasıyla bağımsız bir disiplin olmuştur. Bu bağımsızlık psikolojinin kavram olarak “ruh bilimi”ni ifade etmesinden dolayı çok arzu ettiği fizik gibi bir bilim dalı olmasına yetmemiştir. Bu nedenle modern psikoloji, ruh kavramının metafizik özelliğinden dolayı onu temel çalışma alanının dışına itmiştir. Modern psikoloji artık “ruh” kavramını “insanın görülebilen ya da ölçülebilen özellikleri “olarak çalışma konusu yapmakla kalmamış, dinî konuları da bilimselliğe aykırı olduğu iddiası ile inceleme alanının dışında tutmuştur. (...) Bu durum, din psikolojisinin temel çalışma konularından olan objektif dinî gerçeklik ve subjektif dinî gerçeklik alanlarının da bilimsel araştırma konusu olamayacağı gerekçesiyle reddedilmesini beraberinde getirmiştir. Objektif dinî gerçeklik, subjektif dinî gerçeklik ve subjektif dinî anlam konularına din psikoloğunun yaklaşım yönteminin tartışıldığı bu çalışmanın iki temel amacı vardır: Birincisi, din psikoloğunun ifade edilmiş olan kavramlara yaklaşım yöntemini tartışmak, ikinci amaç ise din psikolojisi alanında üretilen bilgilerin geçerlilik ve güvenilirliğine katkı sunmaktır. (shrink)

Thomas Hobbes (1588-1679) toplum sözleşmesi teorisinin kurucusu olarak kabul edilen önemli bir siyaset kuramcısıdır. Hobbes’un doğal durumu tanımlaması, toplumun oluşmasındaki nedenleri belirtmesi, yetkiye ve siyasi yükümlülüklere dair fikirleri siyasi düşünce tarihinde dikkat çeker. Düşünür, özellikle yaşadığı yüzyılda monarşiyi güçlendirmek adına siyasal itaati meşrulaştırmanın gerekliliği üzerinde durmuş, dönemin koşullarından dolayı Tanrı fikrini tamamıyle dışlayamamıştır. Bu yüzden toplum sözleşmesi fikrini temellendirdikten sonra ahlaki yasalar ve yükümlülükler aracılığı ile Tanrı kavramını teorisine dahil etmeyi seçmiştir. Bununla birlikte, kendisinden önceki düşünürlerin aksine Tanrı’ya siyasal ve (...) toplumsal düzeni sağlama hususunda ancak ikincil bir görev vermiştir. Tanrı kavramını ve yazılı olmayan kuralların yükümlülüğünü dışlaması, söz konusu dönemde Hobbes’un ateist olduğuna dair tartışmalara yol açsa da, kendisi bunu kabul etmemiştir. Bizim kanaatimiz, Hobbes’un aslında bir ateist olduğu ve Tanrı fikrini sadece toplumun düzenini sağlamak için siyasi bir araç olarak kullandığı yönündedir. Bir başka deyişle, argümanımız; Hobbes’un dini ve Tanrı korkusunu, bireyleri yazılı yasalara uymaları yönünde zorlamak için kullandığı şeklindedir. Bu argümanın haklılığını gösterebilmek için makalemizde Hobbes’un De Cive ve Leviathan kitaplarındaki argümanları analiz edilmiş ve geliştirmiş olduğu kuramda dinin ve Tanrı’nın yeri incelenmiştir.Özet: Thomas Hobbes, İngiltere’de sosyal ve siyasi düzenin tehlike altında olduğu ve egemen gücün meşrulaştırılması gerektiği bir dönem olan onyedinci yüzyılda yaşamıştır. Doğal bilimlerdeki ilerlemeler ve felsefik düşünce yapısındaki değişimler, rasyonaliteyi önemli kılarak, söz konusu dönemde egemenin gücünün ve bireylerin özgür istencinin sorgulanmasına olanak vermiştir. Bu yüzden, Tanrı, din ve siyasi yükümlülükler ile ilgili sorunlar da yeni bir boyut kazanmıştır. Hobbes’un esas felsefesi Aristoteles teleolojisini çürütmek ve sonrasında da onu mekanik yaklaşım ile değiştirmekti. Hobbes’un modern doğal bilimlere olan yaklaşımı, siyaset felsefesini de mekanik bir yaklaşımla temellendirmeye itmiştir. Bu sebeple, Tanrı’nın birincil rolünü siyaset felsefesinden çıkarmış, ama bunu yaparken de Tanrı’nın varlığını inkar etmemiştir. Hobbes’un bu makalede tartışılan kitapları; De Cive ve Leviathan’da, bireylerin toplumun önemli parçaları olduğundan ama doğal olarak siyasi birer varlık olmadıklarından bahsedilir. Hobbes’a göre bireyler hayatta kalmak için siyasi bir kurumun altına girmek durumundadırlar. Bir başka deyişle, insanın zayıflığı, siyasi toplumun kurulmasını gerekli kılmıştır. İnsan doğal olarak siyasi bir varlık olmasa dahi, siyasi bir kurum altında yaşamak insan doğasına aykırı bir durum değildir. Hobbes’un üzerinde durduğu temel nokta, sivil toplumun yapay bir ürün olsa dahi bireylerin refahı için gerekli olduğudur. Yazılı yasaların ve bir otoritenin, kısacası zorlayıcı bir gücün olmaması halinde, insanlar tehlike altında olacaktır. Bu koşullar altında, bir kişinin kendisini koruması için ne gerekiyorsa yapacağı şaşırtıcı bir durum değildir. Böylesi bir savaş durumunu engellemek için, kişiler doğal durumdaki sınırsız özgürlüklerini bırakarak, egemen bir gücün altında yaşamayı tercih edeceklerdir. Aslında Hobbes’a göre, insanın güvenliğini sağlayan siyasi toplumun varlığı değil, zorlayıcı bir gücün varlığıdır. Bu güç, insanların barış içerisinde yaşaması için gereken koşuldur. Bir başka deyişle, bireyler önce toplumu oluşturmak için sonra da o toplumun devamlılığını sağlamak için bir güçten korkmalıdırlar. Korku kavramı olmadan Hobbes’un bahsettiği siyasi güce bir temel bulmak zor olacaktır çünkü korku faktörü bireylerin kişisel çıkarları ile toplumsal iyinin karşı karşıya geldiği durumlarda, bireyi korkutarak siyasi güce uymayı zorlayacak ve böylece toplumsal refahı sağlayacaktır. Bu noktada, Hobbes’un kuramına Tanrı kavramı dahil olur. Bu makalede, Hobbes’un kuramında dinin rolü olmadan siyasi yükümlülük kavramının eksik kalacağı tartışılmıştır. Bireyler birbirlerinden korktukları için ve güvenliğe ihtiyaçları oldukları için bir toplumun altında yaşamayı tercih ederler. Hobbes’a göre bu ihtiyaç Tanrı korkusuyla desteklenmelidir. Fakat, Hobbes ne Tanrı korkusunu ne de ahlaki yasaların varlığını doğal durumda kullanmıştır. Bunun yerine, sonrasında siyasi düzen için gerekli olan yükümlülüklere bir temel bulmak için, Tanrı kavramını kullanmayı seçmiştir. Hobbes, burada analiz edilen kitaplarında doğal yasalar, ahlaki yasalar ve ilahi yasalar kavramlarını açıklar. Ona göre, doğal yasalar ahlaki yasalardır ve aynı zamanda ilahi yasalar olarak da adlandırılabilirler. Bu yüzden üçü de aynı görünür ve hepsi de Tanrı tarafından verilir. Tanrı her bireye akıl verdiğinden, herkes bu yasalara akılları aracılığı ile ulaşabilir. Hobbes’un kuramında bu noktaya kadar, sadece sivil toplumda değil, doğal durumda da ahlaki yükümlülüklerin olmasına imkan veriliyordu. Fakat, Hobbes insanların doğal durumda ahlaki bilinçlerinin olmadığını ve ahlaki yasalara uymak zorunda olmadıklarını söyler. Ona göre doğal yasalar, ahlaki yasalar ya da Tanrı’nın yasaları, adına her ne dersek diyelim, yükümlülük yaratan yasalar olmaları için bir sivil otoritenin yaptırımında olması gerekir. Her ne kadar da doğal durumda ahlaki yasaların varlığından söz etse de, söz konusu yasaların insanların toplum altında yaşamaya geçmeden önce yükümlülüğe yol açmadığını da ekler.Doğal yasalar sadece insanları toplum altında birleştirmeye zorlayacak bir güç olması halinde, Tanrı’nın buyrukları olarak zorunluluğa dönüşürler. Bu demektir ki; ahlaki ilkeler siyasi bir güç olmadığı sürece anlamsızdırlar. Hobbes’un felsefesinde aklın buyrukları ve Tanrı’nın yasaları iki farklı kavram olarak ortaya çıkar; bu durum da bizi Hobbes’un aslında Tanrı’ya inanmadığını savunmaya kadar götürebilir. Halbuki, Hobbes’un yükümlülükleri meşrulaştırmak için dinin gücüne ihtiyacı vardır. Bu sebeple, Tanrı’yı bir araç olarak kullanmayı seçmiştir. Böylece, egemenin mutlak gücünü de sınırlamış ve yükümlülükler için de bir temel bulabilmiştir. Bir başka deyişle, Tanrı’nın varlığının dini açıdan meşrulaştırmasını yapmak yerine, egemen gücün eline dini ve Tanrı’yı siyasi ve sosyal düzene ulaşmak için bir araç olarak vermiştir. Hobbes’un göstermeye çalıştığı, Leviathan diye adlandırdığı toplumun bireylerden oluştuğu ve bu bireylerin egemen güce biat etme sebeplerinin, kendilerinin vermiş olduğu rıza ve yetki olduğudur. Kısacası, Hobbes siyaset felsefesinin temeline Tanrı’yı değil, öznelerin özgür iradelerini koyar. Bireyler doğal durumdaki sınırsız özgürlüklerinden feragat ederek bir egemen altında yaşamaya rıza göstermişlerdir, çünkü karşılığında güvenliklerini sağlayacaklardır. Bu anlaşma gereği egemene itaat etmeyi kabul ederler. Böylece siyasal olarak bireyin bağlı bulunduğu yükümlülükler Tanrı kavramı ile sınırlandırılmış olan egemenin gücü ile meşrulaştırılmış olur. Bu makalede, Hobbes’un egemenin mutlak gücünü ilahi irade olan Tanrı ile sınırlandırmış olduğu gösterilir. Aslında Hobbes’un yapmaya çalıştığı, egemenin gücüne mutlakiyet sağlayarak, onu ne dünyevi ne de ilahi bir güce karşı sorumluluk altına sokmaktır. Bunu nasıl başardığı ise bu makalede, Hobbes’un De Cive ve Leviathan kitaplarının analiz edilmesi ile detaylı olarak gösterilmiştir. (shrink)

İslam düşünce tarihinin erken dönemlerine kadar uzanan selef olgusunun aksine Selefîlik, son birkaç asırda varlığını hissettiren bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. İslam’ın selef nesline dayalı bir biçimde anlaşılması ve yaşanması ülküsünü güden Selefîlik, ortaya çıkışının ardından araştırma ve tartışmalara konu edinilerek birbirinden farklı anlama ve yorumlama çabalarına maruz bırakılmıştır. Bu doğrultuda Selefîliğin selef olgusuyla yani sahâbe, tâbiîn ve tebe-i tâbiîn ile ilişkisi; ehl-i hadis, Hanbelîlik, Ehl-i Sünnet, Vehhâbîlik, ıslahat hareketleri, radikal akımlar hatta Haricîlikle benzer ve farklı yönleri analiz edilmiştir. Ayrıca (...) Selefîliğin Ahmed b. Hanbel, İbn Teymiyye ve Muhammed b. Abdilvehhâb ile bağlantısı; tarihlendirilmesi, tanımlanması ve tasnif edilmesi, bu anlama ve yorumlama çabalarının mihverini oluşturmuştur. Her ne şekilde olursa olsun Selefîlik, özellikle içerisinde bulunduğumuz asırda araştırmacıların dikkatini çekmiş ve son dönemlerde ortaya çıkan dinî-siyasî akımlardan belirgin bir şekilde ayrılacak düzeyde yoğun analizlere tabi tutulmuştur. Ülkemize ek olarak dünyanın büyük bir kısmında Selefîlikle ilgili yayın faaliyetlerinin artarak devam ediyor olması, bu durumun en önemli göstergesidir. Böylece Suûd yarımadasında ortaya çıkarak başta İslam ülkeleri olmak üzere dünyanın büyük bir kısmında yayılım gösteren Selefîlik, her bölgede aynı etki düzeyine sahip olmasa da ilgi açısından başta Türkiye olmak üzere birçok ülkenin dikkatini çekmiştir. Bu durumun neticesinde Selefîlik, son yılların önemli tartışma konularından biri konumunda bulunmakta ve oldukça farklı mecralarda araştırma konusu olarak varlığını sürdürmektedir. Çoğunlukla makale veya tebliğ konusu şeklinde ele alınan Selefîlik, tez ve kitap çalışmalarında da kendisine yer bulmaktadır. Son yılların yazın faaliyetine bakıldığında Selefîlik konusunu ele alan sempozyumların ve özel sayıların da yayımlandığı görülür. Diğer yayın türlerine nazaran Selefîlik konusunu ele alan özel sayıların konuyu daha derli toplu ve konsantre bir şekilde etüt ettiği belirtilmelidir. Özel sayılar, Selefîlik olgusunun belirli ve daha dar bir alanda ayrıca mukayeseli bir biçimde ele alınmasını sağlamaktadır. Bize bu imkânı sağlayan yayınlardan biri de İstanbul Müftülüğü’nün hakemli resmî yayın organı olan Din ve Hayat Dergisinin Selefîlik özel sayısıdır. Derginin 2023 yılının Temmuz ayında yayımlanan 47. sayısı, Selefîlik konusuna hasredilmiştir. Bu sayıda farklı uzmanlık alanlarına sahip 19 akademisyen tarafından Selefîlikle ilgili muhtelif konuları içeren makaleler kaleme alınmıştır. Özel sayı olması nedeniyle kendine özgü hususiyetleri barındıran bu yayın faaliyeti, Selefîlik olgusunun farklı yönleriyle analizi açısından önem taşımaktadır. Bu nedenle makalemizde Din ve Hayat Dergisi Selefîlik özel sayısında yer alan makaleler, inceleme konusu yapılmıştır. Böylece bu özel sayı üzerinden Türk ilahiyat akademyasının Selefîlik birikim ve anlayışının günümüzde geldiği nokta, imkânlar dâhilinde ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla makalemizde Selefîlik olgusunun ilgili metinler üzerinden etraflı ve karşılaştırmalı analizine odaklanılmıştır. İlgili analiz faaliyetinin gerçekçi sonuçlara ulaşması adına Selefîlik araştırmalarının en sorunlu yönleri olan tanımlama, tarihlendirme, ilişkilendirme ve konumlandırma gibi hususlar ön planda tutulmuştur. Böylece hem Selefîlik araştırmalarının önümüze çıkardığı sorun alanlarına dikkat çekilmiş hem de bu sorunlara dönük bazı çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Tüm bu girişimlerin oldukça yakın bir zamanda kaleme alınan metinler üzerinden gerçekleştirilmiş olması ayrıca önemlidir. Nitel araştırma yaklaşımına dayalı olarak yürüttüğümüz çalışmamızda doküman analizi yöntemi benimsenmiştir. Söz konusu doküman analizi, metinler üzerinde derinleşme ve mukayeseli kaynak kritiği şeklindeki usûl ilkeleriyle somutlaştırılmıştır. İlgili metinlerin kapsamlı ve mukayeseli analizi neticesinde Selefîlikle ilgili araştırmalarda görülen bazı sorunların günümüzde devam ettiği ve bu sorunların tanımlama, tarihlendirme ve ilişkilendirme gibi hususlar etrafında şekillendiği tespit edilmiştir. (shrink)